Ovo su samo neki od raširenih mitova koje je opovrgnulo nedavno objavljeno opsežno, dugogodišnje istraživanje u kojem je, uz američke znanstvenike, sudjelovao i naš ugledni seksolog dr. sc. Aleksandar Štulhofer s Filozofskog fakulteta u Zagrebu.

Projekt je započet početkom 1980-ih u Pennsylvaniji kada je dvjestotinjak tek vjenčanih parova pristalo sudjelovati u longitudinalnoj studiji. Istraživači su četrnaest godina pratili parove, primarno iz niže i niže srednje klase, dakle, obične ljude, a ne pripadnike više, pretežno liberalne klase. Rad je upravo objavljen u najprestižnijem časopisu iz tog područja Archives of Sexual behavior.

O čemu ovisi kvaliteta seksa u braku?

Podaci prikupljeni u studiji pokazali su da je u braku važna kvaliteta seksa, a da ona u velikoj mjeri ovisi o zadovoljstvu žene osjećajima i ponašanjem muškarca. Učestalost seksa u braku čini se podjednako važnom i ženama i muškarcima, no za zadovoljstvo brakom važna je kvaliteta odnosa te obostrano zadovoljstvo seksom, a ne njegova učestalost. Iz ovog istraživanja, kao i iz nekih ranijih, može se također zaključiti da kvaliteta seksa u braku u ranoj fazi prvo raste, a potom ili pada ili ostaje na približno istoj razini, bez obzira na gotovo univerzalno opadanje učestalosti seksualnih aktivnosti. Drugim riječima, kvaliteta je bitno važnije od kvantitete, a kvaliteta seksualnog života u brakovima dužima od desetljeća ne morati biti manja od one u razmjerno kratkim vezama, što je za ljude u braku prilično ohrabrujuća vijest.

Štulhofer kaže da je možda najvažniji nalaz, koji do sada nije bio nepoznat, ali ni detaljnije istraživan, taj da učestalost seksualnih odnosa za partnericu ovisi o partnerovim ponašanjima koja pozitivno utječu na emocionalnu povezanost para.

'Drugim riječima seksualni život je to učestaliji što žena više procjenjuje da se partner prema njoj pozitivno ponaša', rekao je naš seksolog i dodatno pojasnio:

'Niz verbalnih i ponašajnih iskaza supruga koje žena pozitivno interpretira, to jest koji kod nje izazivaju pozitivne emocije, značajno je povezan s učestalošću seksa u braku. To je u skladu s onim klasičnim pričama u kojima je žena seksualno zainteresiranija kada muškarac sudjeluje u kućanskim i roditeljskim zadacima. Naravno, učestalost seksa vrlo je važna za seksualno zadovoljstvo para, a muškarci i žene ne razlikuju se kada je riječ o procjeni njezine važnosti. Zanimljivo je, premda ne i neočekivano, da se i pozitivno ponašanje supruge, a ne samo učestalost seksa, pokazalo važnim za seksualno zadovoljstvo muškarca. No, vjerojatno je najzanimljivije kako zadovoljstvo brakom kod oboje supružnika počiva na kvaliteti odnosa te seksualnom zadovoljstvu, ali ne i učestalosti seksa. Drugim riječima, parovi zadovoljni svojim brakom ujedno su zadovoljni i svojim seksualnim životom—što ne znači da imaju više seksa od onih koji su manje zadovoljni.'

Kvaliteta osjećaja zamjena za uzbuđenje novine

Poznato je da učestalost seksualnih odnosa s vremenom u braku opada. Međutim, prema nalazima nove studije, kao i nekih ranijih, ne čini se da jednako opada i seksualno zadovoljstvo.

'Naprotiv, čini se da seksualno zadovoljstvo u početku raste, a potom se, u uspješnim vezama i brakovima, uglavnom stabilizira. To znači da s vremenom kvaliteta seksualnog odnosa i emocionalni kontekst u kojem se on zbiva kompenziraju gubitak efekta novoga, učestalosti i sličnih prednosti odnosa s novim partnerom', kaže Štulhofer.

'Naravno, naša studija pokazala je da postoji važna povezanost između seksualnog zadovoljstva supružnika i zadovoljstva brakom. S obzirom da je presudna kvaliteta, a ne kvantiteta, duge veze nisu nužno seksualno manje uspješne od kraćih. Temelj zadovoljstva u dugim vezama počiva na odnosu među partnerima. Emocionalna povezanost važna je za oboje partnera, pri čemu emocionalna intimnost, čini se, potiče seksualni interes žene, a time i seksualno zadovoljstvo muškarca. Na taj način stvara se efekt relativno visokog zadovoljstva seksom u braku, a time i zadovoljstva brakom', pojasnio je.

Iz prikupljenih podataka autori su zaključili da je čimbenik učestalosti seksualnih odnosa zanemariv u odnosu na zadovoljstvo seksualnim životom i kvalitetu emocionalnog odnosa među partnerima. Činjenicu da je seksualno zadovoljstvo u romantičnim vezama često veće od onoga koje imaju samci potvrdile su već neke ranije studije (pogledajte grafikon dolje).

Kako je nastala studija?

Štulhofer je za tportal ispričao i zanimljivu priču o tome kako je došlo do toga da je tako važna studija, vođena prije više desetljeća, tek sada istražila dimenziju seksualnosti u braku. Prije toga prikupljeni podaci analizirani su u više objavljenih radova, no niti jedan nije adresirao taj aspekt bračnog života.

Kad je 1990. prvi put došao u Ameriku, što mu je, kaže Štulhofer, bilo vrlo vrijedno iskustvo kao mladom asistentu, sasvim slučajno je u Kaliforniji u novinama pročitao intervju s psihologom Tedom Hustonom koji je već tada bio poznat po svojoj studiji bračnih parova.

'On je godinama pratio 200-tinjak parova od trenutka kada su sklopili brak. U članku je tvrdio, što je bilo lako zapamtiti, da je najsnažniji čimbenik koji predviđa hoće li parovi ostati zajedno osjećaj ljubavi, uzajamnog interesa, privrženosti i slično', prisjetio se naš ugledni seksolog.

'Dosta kasnije, prije nekih osam godina, Huston se zahvaljujući Fulbrightovoj stipendiji pojavio u Zagrebu i na katu iznad mojeg počeo suradnju s kolegama psiholozima. Tako smo se upoznali te počeli družiti i razgovarati o podacima koje je prikupio. U svijetu ima vrlo malo sličnih studija jer je on kontinuirano prikupljao podatke od oba partnera odvojeno. To je tzv. dijadička komponenta koja je još uvijek razmjerno rijetka u istraživanjima bračnih i izvanbračnih parova.

Svoju studiju Huston je započeo na samom početku 1980-ih, no nakon svih tih godina praćenja parova nije objavio niti jedan rad koji bi imao veze s njihovim seksualnim životom – o tome kako seksualnost utječe na zadovoljstvo brakom, na njegovu kvalitetu, trajnost i slično. Kroz Hustonov boravak u Zagrebu i naše druženje, rodila se ideja da bi se podaci prikupljeni u njegovoj studiji mogli upotrijebiti za seksološku analizu.

Tako je konačno nastao ovaj rad koji ispituje odnose između učestalosti seksualnih odnosa, seksualnog zadovoljstva i zadovoljstva brakom, a koristi se podacima koji su prikupljeni u drugoj, trećoj i četrnaestoj godini braka više od stotinu američkih parova. Takav uvid u dinamiku seksualnog života i promjene u odnosu seksualnosti i kvalitete bračnog života tijekom 14 godina prilično je jedinstven, osobito u području bavljenja ljudskom spolnošću', istaknuo je naš sugovornik.