SEKS I ZFF

Napaljene danske domaćice i edukativna ex-YU golotinja

12.10.2011 u 10:54

Bionic
Reading

Predstavljamo nekoliko naslova iz programa Seksualna edukacija na filmu ovogodišnjeg Zagreb film festivala, sve odreda zanimljive, bizarne i neodoljivo duhovite vremeplove u prošlost ljudske seksualnosti na filmu

Globalna statistika kaže da većina današnjih tinejdžera primarnu seksualnu edukaciju ne nalazi u školi ili kućnom odgoju, već u nikad dostupnijoj hard core pornografiji. Koliko god da ovaj podatak bio šokantan, nije ni čudan ni pretjerano nov – ono što jest istinski novo jest ekstremna razina dostupnosti najekstremnijih sadržaja i učenje iracionalnih šablona kroz svijet pornografske fikcije prezentirane i shvaćene kao apsolutna norma stvarnosti seksualne svakodnevice. Ali filmski seksualni sadržaji, oni manje i više eksplicitni, temelj su suočavanja s problematikom tučaka i prašnika kroz mnoge generacije stasale uz kino i VHS, davno prije nego što je internet ponudio svakome da u svakom trenutku iskusi voajerski užitak zurenja u najluđe cirkuske atrakcije prodane kao nereproduktivni tjelesni užitak.

Veliku ulogu u tim najranijim epizodama učenja o seksu uz celuloid igrali su tzv. nudistički filmovi pedesetih, pa zatim i sve dominantnija skandinavska 'edukativna pornografija' te europske i brazilske erotske komedije, ali i rastući trend tzv. mondo filmova, iznimno popularnih šokumentaraca bjesomučno štancanih tijekom šezdesetih i sedamdesetih, a koji su posezali za formulom tabloida te miješali stvarnost i fikciju, kombinirajući kvaziantropološku edukaciju s pretjerivanjem i eksploatacijom. U dobu bez interneta, najkraće rečeno, putovanje 'začudnim' dijelovima bivanja homo sapiensom obavljalo se u kakvoj-takvoj intimi mraka kinodvorane.

Iz oceana sličnih naslova, Daniel Rafaelić, selektor programa Seksualna edukacija na filmu ovogodišnjeg Zagreb film festivala izabrao je kultni australski mondo 'Abeceda ljubavi i seksa' ('The ABC of Love and Sex: Australia Style'), snimljen 1978., tri godine nakon jednako razvikanog klasika 'Australia After Dark' istog redatelja (Johna D. Lamond), koji je nešto manje igrao na 'poučnu' kartu, ali koji savršeno nadopunjuje priču. Iako je 'Abeceda ljubavi i seksa' klasični eksploatacijski komad mondo produkcije sedamdesetih, koncipiran je kao audiovizualni abecedarij i zapakiran kao komad edukacije s naracijom koja kao da je izišla iz školskog programa.

'Abeceda ljubavi i seksa'

U najboljoj maniri produkcije sedamdesetih, brkovi, zulufi i trapez u putovanju od slova 'A' za anatomiju do slova 'Z' za '_ _ _ _' (doslovno, valjda nisu mogli smisliti ništa pametnije), kompilacijom igrane erotike kratke forme objašnjavaju sve od fantazija poput seksa u javnosti, zrakoplovu ili liftu preko gay i lezbijskih snošaja, erogenih zona i erotske masaže do korištenja kontracepcije, masturbacije, orgijanja...

Dok se edukacijom pornografija švercala kroz stroge cenzorske zakone Australije, još 1968. Danska ukida cenzuru i otvara Pandorinu kutiju, stvarajući posve novo, unosno i produktivno tržište – 'Hopa cupa u krevetu' ('Hopla pa Sengekanten') jedan je od naslova iz popularnog serijala 'Sengekanten' ('U krevetu'), šarmantna i blesava niskobudžetna komična dramica oslonjena o recept soft pornografije, tipični proizvod ere i rađanja scene erotskih komedija koje su prije tri desetljeća vladale starim kontinentom.

Priča o kućanici i zanemarenoj supruzi biznismena koja svoje frustracije liječi eskortom (glumi je Vivi Rau, savršena sa svojim imidžom vesele plavokose susjede) sadrži scene seksa blaže od većine današnje produkcije HBO-a, no njegov adut za gledanje u 2011. leži, kao i u slučaju većine tzv. vintage erotike, u upijanju estetike, odjeće, frizura, glazbe, specifične režije, naracije i atmosfere, svih sastojaka spomenutog 'šarma' koji se danas ne može pronaći kod gotovo nijednog naslova koji pretendiraju na status nasljednika.

'Ljubavni slučaj'

Jugoslavija je tijekom šezdesetih svoju dozu tvrde i meke erotike dobivala masovnim švercom iz okolnih zemalja, a dobar dio produkcije koji se širio globalnim tržištem rajcanja dolazio je upravo iz Skandinavije – no onoliko koliko je europski sjever bio liberalan prema seksualnim sadržajima, toliko su naši prostori tek hvatali korak sa seksualnom revolucijom.

Dušan Makavejev, koji je zbog svojeg fenomenalnog spajanja seksa i politike u epohalnim 'Misterijama organizma' morao pobjeći iz države, četiri godine ranije snimio je 'Ljubavni slučaj ili tragedija službenice PTT-a', avangardnu priču o 'modernoj ženskoj', mladoj Mađarici (Eva Ras) koja se zaljubljuje u starijeg sanitarnog inspektora, ali zbog seksualnog nezadovoljstva ne staje na odabiru jednog muškarca.

'Ljubavni slučaj' komad je impresivne rane povijesti 'crnog vala', začetak autorovog recepta društvenog komentara kroz seks, zločin i neke uistinu revolucionarne kadrove golotinje za tu revolucionarnu jugoslavensku 1967. godinu.